7-0! Επτά-Μηδέν! Δεν είναι απλώς εντυπωσιακό, είναι και ντροπιαστικό για την ομάδα που έχτισε ο Guardiola. Προφανώς η Bayern έχει φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο, αλλά την ίδια στιγμή που οι Βαυαροί ανέβαιναν σκαλοπάτια, η Barcelona κατέβαινε. Κάποιοι προσπαθούσαν ανορθόδοξα να σταματήσουν την πτώση και κάποιοι συμπεριφέρονταν σαν να ήταν όλα καλά.
Οι Blaugrana είχαν ξεφύγει τόσο πολύ από τους άλλους, που πίστεψαν πως αν συνεχίσουν να κάνουν έστω και τα μισά από όσα έκαναν θα παραμείνουν οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. «Οταν χάσουμε το φόβο μας για την ήττα, θα σταματήσουμε να νικάμε» έλεγε ο Guardiola. Ο Pep έκανε λάθη. Δε σταμάτησε όμως να δουλεύει, να ψάχνεται, να διψάει για τη νίκη, να ανησυχεί όταν έβλεπε προβλήματα. Μέχρι το τέλος έβαζε την ομάδα πάνω από όλους και δεν ανεχόταν να μην προσπαθείς, να μη θες να εξελιχθείς. Δυστυχώς, τα παραπάνω τα ξέχασαν αρκετοί μέσα στην ομάδα. Από τη διοίκηση μέχρι τους παίκτες.
Τα πρώτα καμπανάκια
Ο Guardiola έβλεπε πως συσσωρεύονταν προβλήματα. Η παραμονή στην κορυφή είχε ζαλίσει πολλούς και τα τρία χρόνια εξοντωτικής πίεσης (ο Pep δεν είναι ένας προπονητής χαλαρός. Δεν αφήνει τίποτα στην τύχη και απαιτεί από όλους να δουλεύουν στο κόκκινο. Προφανώς και αυτό έπαιξε τον ρόλο του) είχαν αφήσει τα σημάδια τους στην ομάδα. Δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Επιχείρησε να αλλάξει πράγματα (συστήματα, τακτικές κτλ.), να ικανοποιήσει απαιτήσεις («θέλω να παίζω μαζί με τον φίλο μου τον Cesc», «θέλω συνέχεια την μπάλα») και την ίδια στιγμή να ελέγξει όσους είχαν αρχίσει να ξεφεύγουν επικίνδυνα (τα waka waka και οι βραζιλιάνικες μουσικές δεν του αρέσουν).
Οσα δοκίμασε ο Guardiola δεν έφεραν αποτέλεσμα. Δε μιλάω για μεμονωμένα παιχνίδια, ούτε για την απώλεια τίτλων. Εξάλλου κόντρα στην Chelsea έκανε ματς που σου δίνει την πρόκριση εύκολα. Το θέμα ήταν να αποκτήσει πάλι η ομάδα τη νοοτροπία που την έκανε ανίκητη, να επανέλθει η συγκέντρωση στο 100%, να καθαρίσει το μυαλό των παικτών, να αποκτήσουν ξανά τη δίψα να παλεύουν σε κάθε φάση, να απολαμβάνουν κάθε προπόνηση.
Το ζητούμενο ήταν να είναι όλοι προσηλωμένοι στο στόχο, να προσπαθούν κάθε μέρα να βελτιώνονται, να μην αρκεστούν σε όσα είχαν πετύχει, να καταλάβουν πώς αν ήθελαν να παραμείνουν οι καλύτεροι, θα έπρεπε να δουλεύουν δύο φορές πιο σκληρά από ό,τι έκαναν μέχρι να φτάσουν στην κορυφή.
Τα αυγά που δεν έσπασαν
Η λύση λοιπόν, ήταν να σπάσουν αυγά. Ένα σοκ. Αλλαγές σημαντικές. Όπως το καλοκαίρι του 2008 (πώληση Ronaldinho, Deco, προώθηση παικτών από τις ακαδημίες, συμμάζεμα των αποδυτηρίων κτλ.) Κάτι που όμως δεν υπήρχε περίπτωση να συμβεί. Από όσα έχουν διαρρεύσει, ο Guardiola ήθελε να αποχωρήσουν κάποιοι εκ των Pique, Villa, Alves, Cesc ή και οι 4. Πριν από τα μέσα της σεζόν είχε γίνει κατανοητό πως τα πράγματα δε θα γίνονταν όπως ακριβώς επιθυμούσε. Η εναλλακτική ήταν να αποχωρήσει ο ίδιος.
Ο Bela Guttmann έλεγε πως «η τρίτη σεζόν είναι μοιραία». Αν θες παραμείνεις στο ίδιο επίπεδο πρέπει να κάνεις ριζικές αλλαγές. Ο χρόνος φθείρει τα πάντα. Οι επιτυχίες δεν μπορούν να γιατρέψουν τις πληγές που δημιουργεί η καθημερινότητα και κάπως έτσι φτάνεις σε τέλμα.
Οι αλλαγές και η χαλάρωση
Ο Vilanova ανέλαβε το δύσκολο έργο της ανανέωσης, της αλλαγής. Εγραφα τον Φεβρουάριο πως οι προσαρμογές και οι νέες ιδέες ήταν απαραίτητες, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να μπερδευτείς και να γκρεμίσεις ό,τι έχει απομείνει. Ο νέος προπονητής δεν έφερε μόνο τακτικές αλλαγές, αλλά επέτρεψε να χαλαρώσουν τα πράγματα. Είτε επειδή δεν έχει την προσωπικότητα του προκατόχου του, είτε επειδή έχει διαφορετική λογική, είτε επειδή το χρειαζόταν η ομάδα.
Μη φανταστείτε ότι έγιναν τρέλες. Η Barcelona έπαιζε πιο άμεσα, πιο γρήγορα. Δεν υπήρχε πρόβλημα να παρακάμψουν 1-2 από τις προσταγές του ευαγγελίου. Όταν δεν ήταν καλά, το μυαλό τους διέγραφε το manual και η μπάλα πήγαινε στον Messi για να τους ξελασπώσει. Το παιχνίδι τους έγινε λίγο πιο άναρχο, οι αποστάσεις μεγάλωσαν (btw η Barca τρέχει περίπου όσο έτρεχε, το πρόβλημα είναι πως οι χώροι άλλαξαν, μεγάλωσαν, παίκτες τράκαραν και η ανάκτηση της κατοχής έγινε πιο δύσκολη). Οι ρυθμοί σε όλα τα επίπεδα έπεσαν, η συγκέντρωση δεν ήταν στο 100%. Με τον καιρό όμως τα πράγματα βελτιώνονταν. Τα νέα στοιχεία ισορροπούσαν με τα παλιά.
Οι ατυχίες και η ψύχωση
Και κάπου εκεί, ο καρκίνος χτύπησε την πόρτα του Vilanova. Ακολούθησε το καθιερωμένο ντεφορμάρισμα στην αρχή του νέου χρόνου, μετά οι τραυματισμοί και μετά ο πανικός. Το πρόβλημα πλέον ήταν στο μυαλό. Η ομάδα δεν είχε κατεύθυνση (3 μήνες χωρίς προπονητή δεν είναι αστείο πράγμα. Οι ομάδες χρειάζονται πρώτα και πάνω από όλα καθοδήγηση, κάποιον που θα φροντίζει όλες τις μικρές λεπτομέρειες, θα εμπνέει και θα δείχνει τον δρόμο).
Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η «ψύχωση» που είχαν με την επιστροφή στην κορυφή της Ισπανίας, τους είχε οδηγήσει σε λάθος διαχείριση του έμψυχου δυναμικού και καταπόνηση πολλών βασικών παικτών, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς εδώ και πάνω από μια 5ετία παίζουν ασταμάτητα στο κόκκινο. Ετσι, έμεινε ο Messi να κάνει τον θαυματοποιό.
Δεν αποκλείεται η Barcelona να κατάφερνε να τελειώσει τη σεζόν με καλές εμφανίσεις και να κόντραρε κάπως την Bayern αν δεν είχε χάσει τον προπονητή της για τόσο μεγάλο διάστημα και αν δεν είχε τόσους τραυματισμούς (χθες έπαιξε χωρίς Puyol, Alba, Mascherano, Messi, Busquets). Τα προβλήματα και πάλι θα υπήρχαν. Ισως να είναι και καλύτερα που ήρθε η σφαλιάρα από την Bayern. Ισως αναγκαστούν όλοι να δουν τα λάθη τους και τα διορθώσουν.
Διοίκηση χωρίς όραμα
Και ο Guardiola όταν αποχώρησε αυτό ήλπιζε *. Είχε ως στόχο να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά, να ξυπνήσει κόσμο και να φέρει πολλούς προ των ευθυνών τους. Πάνω και πρώτα από όλους τη διοίκηση. Η οποία τόσα χρόνια κρυβόταν από πίσω του και τον άφηνε να δίνει όλες τις μάχες μόνος του, χωρίς να προσφέρει καμία στήριξη. Ακόμα κι εκτός γηπέδων.
Σε πολλές περιπτώσεις ο Guardiola έκανε τον πρόεδρο. Ασπίδα για τη διοίκηση, για τους παίκτες, αυτός να προστατέψει την εικόνα της ομάδας, να δώσει ελπίδα, να απαντήσει για τις unicef, για το ντόπινγκ, τα πάντα. Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις ήταν οι πρώτοι που σταμάτησαν να θέλουν το κάτι παραπάνω.
Ηταν οι πρώτοι που έπαψαν να έχουν όραμα, που συμβιβάστηκαν και πίστεψαν πως όλα είναι καλά και δε χρειάζονται αλλαγές. Θα μπορούσα με μία φράση να τα πω όλα: από το καλοκαίρι του 2011 η Barcelona χρειάζεται στόπερ, οι προπονητές έχουν ζητήσει να καλυφθεί το κενό και η βοήθεια που πρόσφερε η διοίκηση ήταν ο Alex Song.
Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι στο θέμα scouting έτοιμων παικτών η Barcelona παίρνει άνετα κάτω από τη βάση, αλλά και ότι είναι δύσκολο να προσαρμοστούν στη φιλοσοφία της ομάδας, παίκτες που δεν προέρχονται από τις ακαδημίες της. Ούτε αυτά όμως (που εξάλλου είναι και θέματα της διοίκησης), ούτε και η οικονομική στενότητα του συλλόγου δικαιολογούν τις επιλογές του Rosell και των συνεργατών του. Όχι όταν δίνεις 20 εκατομμύρια για έναν αναπληρωματικό, όταν τα δίνεις όλα για τον Cesc, όταν ετοιμάζεις να σπάσεις κουμπαράδες για να αποκτήσεις τον Neymar.
Δεν τελείωσε ακόμα
Η μετάβαση της Barca στη μετά Guardiola εποχή, με βάση τους αριθμούς δεν ήταν αποτυχημένη. Πήρε για πλάκα το πρωτάθλημα και συμμετείχε για 6η σερί σεζόν στα ημιτελικά του Champions League. Ουσιαστικά όμως χάλασε το παιχνίδι της και την εικόνα της, πρόδωσε μέρος της φιλοσοφίας της, απέτυχε να αφομοιώσει νέα στοιχεία και να βρει ισορροπία, δεν ανανεώθηκε, ίσως τελείωσε παίκτες πριν την ώρα τους (Xavi), ενώ δεν επέτρεψε σε άλλους να κάνουν το επόμενο βήμα (Thiago).
Ο δρόμος που έχει επιλέξει η Barcelona απαιτεί να κάνεις τα πάντα σχεδόν τέλεια. Δεν επιτρέπεται να κάνεις λάθη. Τα τελευταία 2 χρόνια έγιναν πολλά σφάλματα εντός κι εκτός αγωνιστικού χώρου. Συμβαίνει. Δυστυχώς, σε αυτή την περίπτωση την πλήρωσε μια υπέροχη ομάδα. Οσοι άφησαν τα πράγματα να φτάσουν σε αυτό το σημείο, οφείλουν πλέον να λειτουργήσουν άψογα. Η Barca μπορεί να λάμψει ξανά. Σύντομα. Τον τρόπο τον ξέρουν, τα εργαλεία υπάρχουν. Μένει να ξοδέψουν τα (όποια) λεφτά σωστά και να μη φοβηθούν τις ριζικές αλλαγές. Δε θα είναι εύκολο να ανατρέψουν την κατάσταση, αλλά έστω και τώρα πρέπει να προσπαθήσουν.
ΥΓ. Προφανώς και πρέπει να μείνει ο Vilanova. Η ομάδα χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά κάποιον που γνωρίζει καλά τον σύλλογο. Εξάλλου, η σεζόν που πέρασε δεν είναι η κατάλληλη για να κριθεί. Πρέπει όμως να έχει ουσιαστική στήριξη από τη διοίκηση και να μη φοβηθεί να εφαρμόσει τις ιδέες του.
*Κατά τη γνώμη μου ο Guardiola δε συνέχισε για τρεις λόγους. Πρώτα από όλα, πίστευε ότι η αλλαγή προπονητή θα έκανε καλό στην ομάδα. Την ίδια ώρα είχε κουραστεί, είχε μπουχτίσει, δεν απολάμβανε αυτό που έκανε όσο τα προηγούμενα χρόνια και ήθελε μια νέα πρόκληση. Τέλος, ένιωθε πως για αρκετούς μέσα στο σύλλογο, ο λόγος του δεν ήταν πλέον νόμος, ενώ το όνομά του εμπλεκόταν όλο και πιο συχνά σε συζητήσεις πολιτικού περιεχομένου. Είτε για την Barca, είτε για την Καταλονία.
Football Philosopher 